تاریخچه کمپرسور
کُمپرِسور یا فشرده کننده هوا که بر گرفته از لغت انگلیسی آن Compressor متشکل از لغت compress به معنای فشرده کردن و پسوند or که در نهایت به معنای فشرده کننده میباشد .
معادل فارسی واژه کمپرسور طبق مصوبه فرهنگستان زبان و ادب فارسی “فشرده ساز” میباشد .
اولین کمپرسور
اولین کمپرسوری که بشر از وجود آن مطلع گردید و منشأ ساخت فشرده ساز شد ، ریه های انسان میباشد . زمانی که انسان با قدرت هوای بازدم خود توانست آتش های کوچک را خاموش کند ، پی به قدرت هوای فشرده شده برد .
1500 سال قبل از میلاد مسیح ، اولین کمپرسور ساخت دست بشر ساخته شد . برای شعله ور کردن آتش کوره ، دستگاهی ساخته شد به نام دَم . این دستگاه از کیسه ای چرمی با دسته های چوبی ساخته شده بود که از طرفی که دریچه ورودی هوا تعبیه شده بود با گشادن کیسه ، هوا وارد آن میشد و با فشردن دسته های آن کیسه ، هوای فشرده شده از نازل کوچک تعبیه شده در طرف دیگر آن ، خارج میگردید .
در سال 1762 یک مهندس عمران به نام John Smeaton که از او به عنوان پدر مهندسی عمران یاد می شود ، چرخ آبی ای طراحی و اختراع کرد که با نیروی آب ، چرخی به حرکت در می آمد و آن چرخ به یک سیلندر متراکم کننده ، نیرو منتقل کرده و بدینوسیله هوا فشرده می گردید . این اختراع با اقتباس از آسیاب آبی ساخته شده است .
کمپرسور با موتور بخار
مخترع بعدی که موجب تسریع در تولید کمپرسور به شکل امروزی گردید یک صنعتگر انگلیسی به نام John Wilkinson بود . او مخترع ماشین حفاری بود و مهارت فوق العاده ای در ساخت سیلندر داشت . از سیلندر های تولیدی او در ماشین بخار شرکت وات استفاده می شد .
او با الهام از دستگاه دمنده ساخت Smeaton یک دستگاه دمنده بزرگ با نیروی محرکه موتور بخار ساخت که همین امر صنعت ریخته گری را متحول نمود . اولین نمونه از دستگاه او در سال 1765 در کارخانه آهن کارون در اسکاتلند نصب گردید .
تحول در صنعت هوای فشرده
در ادامه ی این روند ، همزمان با ساخت سیستم ریلی ایتالیا و فرانسه ، عملیات حفاری یک تونل 8 مایلی ، که با انبوه کارگران صورت می گرفت ، نیاز به پمپاژ هوا به داخل تونل جهت تنفس کارگران احساس شد . از طرفی کارخانه ای در ولز از نیروی هوای فشرده به جای نیروی بخار بهره می برد .
سال 1820 تا 1857 میلادی نیاز های روز افزون به این نیرو موجب گردید کمپرسور های مختلفی ساخته شود که متعاقبا ابزار های بادی جهت حفاری نیز ساخته شدند که از هوای فشرده استفاده می کردند .
نیروگاه تولید هوای فشرده
اولین کارخانه صنعتی تولید هوای فشرده را یک مهندس اتریشی به نام Viktor Popp در سال 1888 در پاریس احداث نمود و از کارخانه ی او به کارخانجات سطح پاریس لوله کشی شد و او به این طریق اقدام به فروش انرژی هوای فشرده از نیروگاه تولید هوای فشرده ای که خود راه اندازی نموده بود کرد.
بسیاری از مهندسان هوای فشرده را به عنوان سیستم توزیع انرژی در آینده تئوری میکردند . با این حال ، طرفداران برق بر این باور بودند که نیروگاه های پنوماتیک در نهایت توسط نیروی برق مغلوب خواهد شد . هیچ یک از طرفین کاملاً حق نداشتند و هنوز هم تا به امروز این بحث ادامه دارد . هوای فشرده یک منبع قابل دوام برای انتقال انرژی است و از بین نمی رود . استفاده ی محتاطانه از هوای فشرده ، مانند هر منبع انرژی دیگری ، بسیار مهم است .
پیشگامان صنعت کمپرسور
پس از آن ، در قرن نوزدهم شرکتهایی همچون INGERSOLL RAND و GARDNER DENEVER و COMPAIR و ATLASCOPCO ایجاد شدند که از پیشگامان تولید کمپرسور هوا به شمار می آیند .
از آن روز تا به اکنون این صنعت پیشرفت های بسیار بزرگی کرده تا به آنجا که هیچ صنعتی را بدون استفاده از کمپرسور ها نمی توان متصور شد .